حکم حجر چیست

در عالم واقع همه اشخاص دارای اهلیت تمتع هستند یعنی می توانند دارای حق باشند ولی ممکن است اهلیت استیفا یعنی توانایی اجرای حق خود را نداشته باشند . افرادی که اهلیت استیفا ندارند یعنی ازلحاظ قانونگذار توانایی اجرای حق خود را نداشته باشند ( انجام معاملات و ایقاعات ) محجور نامیده می شوند.

حجردرلغت به معنی منع و بازداشتن در اموال و حقوق مالی و غیرمالی است و در تعریف آن میتوان گفت حجرعبارت است ازمنع شخص به حکم قانونگذارازاینکه بتواند به طورمستقل و بدون دخالت دیگران در امورمالی وغیرمالی خویش دخالت کند . البته هر کدام از محجورین در این منع دخالت درامورخویش به یک نحو نیستند و در مواردی اختیارانجام برخی امور را دارند بدون اینکه نیاز به دخالت دیگران باشد .

محجورین عبارتند از:1 – صغار( کودکان ) 2 – اشخاص غیررشید و 3 – مجانین که به حکم قانونگذاراختیارانجام اعمال حقوقی اعم ازعقد (معاملات ) و ایقاعات را نداشته یا محدودیت دارند و قانونگذار آنها را تحت حمایت خاص خویش قرار داده است .

بر اساس ماده 1207 قانون مدنی اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند.

  • صغار
  • اشخاص غیر رشید
  • مجانین

به موجب ماده 210 و 211 و 213 قانون مدنی ، اشخاص باید برای معامله اهلیت داشته باشند و برای اینکه اهل محسوب شوند باید بالغ وعاقل و رشید باشند و معامله اشخاصی که بالغ یا عاقل یا رشید نیستند به تناسب مورد یا باطل است یا غیرنافذ . همانطورکه میدانیم برای انجام معاملات و دیگراعمال وجود اراده و قصد انشا ( ماده 191 قانون مدنی ) ضروری است وچون شخص محجورفاقد تمیزو اراده می باشد (صغیرغیرممیز و دیوانه ) یا اراده و قصد او نقصان دارد ( صغیر ممیز و غیر رشید ) اجازه انجام اعمال حقوقی به تنهایی را ندارند و به تناسب مورد اقدامات حقوقی آنان یا باطل است یا غیرنافذ.

صغار

اشخاص صغیر به دو دسته تقسی می شوند . ممیز و غیرممیز

صغیرغیرممیز شخص نابالغی است که دارای قوه تشخیص و تمیز نیست و سود و زیان را تشخیص نمی دهد و کلیه اعمال حقوقی او باطل است .

صغیر ممیز شخص نابالغی است که دارای قوه تشخیص و تمیز است و تفاوت خوب و بد را می داند و تشخیص اینکه کودک صغیر ممیز می باشد به عهده دادگاه است .اصل بر این است که کودک نابالغ غیرممیز است مگرآنکه دلیلی خلاف آن ارائه شود .برابر ماده 1212 قانون مدنی اعمال و اقوال صغیر، تا حدودی که مربوط به اموال و حقوق مالی باشد باطل و بلا اثر است .معذلک صغیر ممیزمی تواند تملیک بلاعوض کند : مثل قبول هبه و صلح بلاعوض و حیازت مباحات و دیگراعمال او غیرنافذ است و برای تایید معامله به تنفیذ ولی یا قیم یا وصی نیاز است .

مطابق ماده 1210 قانون مدنی سن بلوغ در پسر15 سال تمام قمری و در دختر 9 سال تمام قمری است . اموال صغیری که بالغ شده است در صورتی می توان به او داد که رشد او ثابت شده باشد .با توجه به این ماده صغار بعد از رسیدن به سن بلوغ ، رشید محسوب می شوند و اختیار دخالت در همه امور خود را دارند به استثنای امورمالی که می بایست رشد فرد ثابت شده باشد و معمولا سن 18 سال را دلیل رشد فرد بالغ شده می دانند و در رویه قضایی و اداری با توجه به ماده واحده رشد متعاملین سن 18 سال را اماره رشد می دانند و اثبات رشد را برای فرد بالغ زیر 18 سال لازم می دانند و فرد بالای 18 سال را رشید فرض میکنند مگرخلاف آن ثابت شود .

غیررشید ( سفیه )

برابرماده 1208 قانون مدنی غیررشید کسی است که به سن بلوغ رسیده اما رشد کافی را بدست نیاورده یا پس ازتحصیل رشد آن را از دست داده است .معاملات و تصرفات غیررشید دراموال خود نافذ نیست مگربا اجازه ولی یا قیم او ، اعم از اینکه این اجازه قبلا داده شده باشد یا بعد از انجام عمل .اعمال فرد سفیه در امورغیرمالی نافذ است و نیاز به تایید ولی یا وصی یا قیم ندارد.

مجانین

برابرماده 1211 قانون مدنی جنون به هردرجه که باشد موجب حجر است و مجنون دائمی مطلقا و مجنون ادواری درحال جنون نمی تواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی وغیرمالی خود نماید ولو با اجازه ولی یا قیم خود ، لکن اعمال حقوقی که مجنون ادواری در حال افاقه نماید نافذ است مشروط بر انکه افاقه او مسلم باشد .

با توجه به آنچه بیان شد در حین معاملات با اشخاص همیشه این مهم را در نظرداشت که آن شخص صغیر یا غیررشید( سفیه) یا مجنون نباشد و همچنین اشخاصی که دچاراختلال حواس یا آلزایمر یا دیگرامراضی هستند که موثردر قوای ذهنی و عقلی هستند نیزداخل دراین موضوع هستند و معاملات با آنها به اقتضای مورد یا باطل است یا غیرنافذ .

این پست دارای 4 نظر است

  1. پیده

    سلام. کسی که موادشیشه به دلایلی ،مصرف کرده و خانواده او ازاین موضوع مطلع و بهانه ای برای تصرف اموال گشته و۴میلیارد را سرقت کرده و حتی حق و حقوق زندگی در خانه و فرزندی را گرفته و مدعی مجنون بودنش شده اند تا اموال شخصی اوکه تصرف کرده اند را پس ندهند. مصرف کننده ،ازهرنظر عاقل وعضوانجمن علم ایران است و هیچ پیشینه ی نامربوط ندارد. حسادت خواهربزرگ به فکرودانش ووجه اجتماعی و سرقت کردن اموال ارزشمندودارابی خواهری که به دلایلی شبیشه مصرف کرده ، باعث شده دسیسه کنند که او مجنون ومتوهم هست .آیا مصرف کننده میتواند حقش را پس بگیرد ؟

  2. ناصر

    من ی خونه خریدم چند سال پیش
    الان یکی مدعی شده بابام محجور بوده موقعی که ملک به من فروخته. دادگاه ممکنه سندمو باطل کنه و ملکو ازم بگیره؟

    1. حامد پروندی

      بله دادگاه می تواند در صورت اثبات حجر ، حکم به بطلان سند صادر کند .

دیدگاهتان را بنویسید