وبلاگ

آیین دادرسی مدنی یکی از قوانین مهم درنحوه رسیدگی دردادگاههای عمومی حقوقی، انقلاب ، تجدیدنظر و مرحله فرجام خواهی دردیوان عالی کشور می باشد و همچنین یکی ازابزارهای مهم وکلا درنحوه تنظیم دادخواست و لوایح دفاعی جهت دفاع ماهوی و شکلی از موکل می باشد واصولا یکی از ویژگی های وکلای موفق تسلط همراه با تجربه درقانون ایین دادرسی مدنی می باشد .

به موجب ماده 1 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی ( آیین دادرسی مدنی ، مجموعه اصول و مقرراتی است که در مقام رسیدگی به امور حسبی و کلیه دعاوی مدنی و بازرگانی دردادگاههای عمومی ، انقلاب ، تجدیدنظر، دیوان عالی کشور و سایرمراجعی که به موجب قانون موظف به رعایت آن می باشند به کار می رود .

همچنین به موجب ماده 2 قانون ایین دادرسی مدنی ، هیچ دادگاهی نمیتواند به دعوایی رسیدگی کند مگر اینکه شخص یا اشخاص ذینفع …رسیدگی به دعوا برابر قانون درخواست نمایند .شروع رسیدگی به دعوا نیزدر دادگاههای حقوقی به موجب دادخواست است واشخاص موظفند از طریق دفتر خدمات الکترونیک قضایی نسبت به تنظیم دادخواست و ارجاع آن به دادگستری اقدام نمایند تا محاکم تکلیف به رسیدگی به دعوای را داشته باشند .

دعوای طاری

انواع دعوای طاری عبارتند از : 1- دعوای اضافی 2- دعوای متقابل 3 – ورود ثالث 4 – جلب ثالث

هر دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای دیگر از طرف خواهان ( دعوای اضافی ) یا خوانده ( تقابل ) یا شخص ثالث ( ورود ثالث ) یا از طرف متداعیین اصلی بر ثالث ( جلب ثالث ) اقامه شود دعوای طاری نامیده می شود . این دعوا اگر با دعوای اصلی مرتبط یا دارای یک منشا باشد در دادگاهی اقامه می شود که دعوای اصلی در آنجا اقامه شده است .

خواهان یا خواهانها شخصی است که حقی رابه موجب دادخواست علیه شخص یا اشخاص دیگر( خوانده یا خواندگان ) طرح می کند . برابرقانون خوانده یا خواندگان برای پاسخ به دعوای خواهان میتوانند اقدام به پاسخ اعم از شکلی یا ماهوی اقدام نمایند یا اقدام به طرح دعوای علیه خواهان کنند که دعوای تقابل یا متقابل نامیده می شود. این دعوای متقابل به سه منظورطرح می شود . 1 – رد ادعای خواهان 2 – محکوم کردن خواهان 3 – کاستن از محکومیت خویش

شرایط دعوای تقابل

برابر ماده 141 قانون ایین دادرسی مدنی (( خوانده می تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا کند چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشا بوده یا ارتباط کامل داشته باشد دعوای متقابل ( تقابل ) نامیده می شود و تواما رسیدگی می شود و چنانچه دعوای متقابل ( تقابل ) نباشد ، در دادگاه صالح به طور جداگانه رسیدگی می شود .)) به موجب این ماده 3 شرط اساسی برای پذیرش دعوای تقابل ( متقابل ) نیاز است :

• خوانده علیه خواهان اقامه نماید
• با دعوای اصلی ناشی از یک منشا بوده یا ارتباط کامل داشته باشد
• تا پایان جلسه اول دادرسی اقامه شود

مورد اول و سوم که مشخص می باشد و نیازبه توضیح ندارد اما در ارتباط با مورد دوم ( با دعوای اصلی ناشی از یک منشا باشد یا ارتباط کامل داشته باشد ) میتوان گفت منظور از منشا دعوا این است که منشا دو دعوا یکی باشد. منشاء دعوا می تواند یکی ازاین سه مورد باشد . قرارداد یا واقعه حقوقی یا قانون

مثال دعوی تقابل ( متقابل ) در موضوع وحدت منشا : خواهان دادخواستی به خواسته الزام به تنظیم سند رسمی علیه شخصی طرح می کند و این شخص که دعوای الزام به تنظیم سند رسمی علیه او طرح شده است اقدام به طرح دعوای متقابل ( تقابل ) به خواسته محکومیت خواهان اصلی ( خوانده دعوای تقابل ) به پرداخت تتمه ثمن معامله را از ضمن دادخواست تقابل طرح می کند .

در خصوص ارتباط کامل دو دعوا مثالی که میتوان بیان کرد ، شخصی دعوایی به خواسته مطالبه وجه چک طرح کند و خوانده تقابل علیه او دادخواست استرداد لاشه چک را به عنوان دعوای متقابل ( تقابل ) طرح کند. واضح است که هر تصمیمی که دادگاه در قالب دادنامه بگیرد با دعوای دیگرارتباط کامل داشته و در دیگری موثر است .

دعاوی که نیاز به دادخواست متقابل ندارند

هر چند دعاوی متقابل ( تقابل ) به موجب دادخواست اقامه می شوند اما به موجب ماده 142 قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی تهاتر، صلح ، فسخ ، رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای اصلی اظهار می شود دعوای متقابل محسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد . هرچند قانونگذاراین دعاوی را بدون نیاز به دادخواست تقابل می داند اما توصیه مهم این است که دادخواست تقابل در این موارد گاها ضروری است .

دادگاه صالح به رسیدگی به دعوای متقابل

دادگاه صالح به رسیدگی یه دعوای متقابل دادگاهی است که به دعوای اصلی رسیدگی می کند و چنانچه این دادگاه صلاحیت ذاتی جهت رسیدگی به دعوای متقابل را نداشته باشد براساس ماده 28 قانون آیین دادرسی مدنی پرونده را به مرجع صالح می فرستد وچنانچه رسیدگی به دعوای اصلی متوقف به رسیدگی به دعوای طاری ( متقابل ) باشد ، دادگاه رسیدگی را تا خاتمه رسیدگی به دعوای متقابل متوقف می کند .

وکیل پایه یک دادگستری حامد پروندی ( عضو کانون وکلای مرکز- تهران )