برای دانستن معنای جمله اسقاط کافه خیارات ولو خیار غبن هرچند فاحش یا افحش نیازمند آن هستیم که معنی عقد ( قرارداد) و انواع عقد مختصری توضیح داده شود . به موجب قانون مدنی عقد عبارت است از این که یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد . قرارداد می تواند کتبی یا شفاهی باشد . قانون مدنی عقود را تقسیم بندی کرده به عقود : لازم – جایز – خیاری – منجز و معلق . هر چند حقوقدانان و فقها تقسیم بندی های دیگری نیز بر عقود داشته اند : عهدی – تملیکی – فوری – مستمر – نگران نباشید در این نوشته نیاز به دانستن تمامی عقود نداریم .
برای اینکه به مفهوم جمله اسقاط کافه خیارات پی ببریم باید تقسیم بندی اول یعنی عقود جایز و لازم و خیاری توضیح داده شوند . لازم به ذکر است این که چه عقودی لازم و چه عقودی جایز است قانون آنها را مشخص کرده و طرفین نمی توانند این ترتیب را تغییر دهند . برای آشنایی با انواع دعاوی ملکی به نوشته وکیل ملکی رجوع کنید . اطلاع از انواع این دعاوی و پچیدگی آنها در روند رسیدگی در دادگاهها شما را با مخاطرات عدم مراجعه به وکیل ملکی در هنگام تنظیم قراردادهای ملکی آگاه می سازد .
عقد لازم
عقد لازم عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد معینه . همچنین از مواد قانون مدنی چنین نتیجه گیری می شود اصل بر لزوم قراردادها است نه جایز بودن عقود . بنابراین در قراردادها لازم طرفین عقد نمی توانند به دلخواه خود آن را بر هم زنند مگر در 2 مورد .
عقود لازم در 2 صورت قابل انحلال است .
1- در موردی که قانون به موجب یکی از خیارات ، حق فسخ آن را به یکی از طرفین عقد یا یکی از آن دو یا شخص ثالث داده باشد .
2- در صورتی که دو طرف عقد با توافق یکدیگر عقد را منحل کنند . ( اقاله ) باید توجه داشت در تعدادی از عقود لازم حتی با توافق طرفین نمی توان عقد را منحل کرد . مانند عقد وقف ، عقد نکاح ، عقد ضمان
عقد خیاری
هرگاه در عقد لازم به حکم قانون ( اقسام خیارات قانونی ) یا در نتیجه تراضی ، برای هر دو طرف یا یکی از آنها یا شخص ثالث ، خیار فسخ موجود باشد آن را عقد خیاری می نامند .
عقد جایز
عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین عقد هر وقتی بخواهد آن را فسخ کند . بنابراین بر هم زدن عقد جایز به هیچ سبب و علت خاصی نیاز ندارد و هر یک از طرفین عقد هر وقت که اراده کند می تواند آن را فسخ کند . باید در نظر داشت که در عقود جایز طرفین می توانند با شرط کردن عقد جایز ضمن عقد لازمی آن را الزام آور کنند تا دیگر امکان فسخ قرارداد به دلخواه و هر زمان ممکن نباشد .
خیار یا خیارات
خیار که مفرد خیارات است به معنی اختیار است و در حقوق به معنی اختیاری است که به موجب قانون یا با توافق طرفین ( ضمن عقد یا خارج از عقد ) برای یکی از طرفین قرارداد یا هر دو یا شخص ثالث جهت انحلال ( فسخ ) قرارداد گذاشته شده است . بنابراین هنگامی که در قرارداد تخلفی صورت بگیرد و مستند به یکی از این خیارات باشد شما می توانید قرارداد را فسخ کنید .
خیارات قانونی نیاز به ذکر در قرارداد ندارند چرا که در قانون تعیین شده اند و در صورتی که شرایط اعمال این خیارات بوجود آید شخصی که ذینفع این نوع خیار است می تواند عقد را فسخ ( منحل ) کند . اما خیار قراردادی باید ضمن عقدیا خارج از عقد برای آن توافق شود . خیارات قراردادی با توافق طرفین حاصل می شود و برای نمونه هنگامی که طرفین ضمن عقد شرط می کنند در صورتی که یکی از چک های قرارداد به هر علتی برگشت بخورد ذینفع حق دارد معامله را فسخ کند . خیارات قانونی عبارتند از : خیار عیب – خیار غبن – خیار مجلس – خیار تدلیس – خیار شرط – خیار ثمن – خیار تعذر تسلیم – خیار تفلیس – خیار تعذر تسلیم – خیار تخلف از شرط- خیار تخلف از وصف – خیار رویت –
اسقاط کافه خیارات
اسقاط یعنی از بر هم زدن ، از بین بردن – کافه یعنی همگی و تمام – خیارات نیز جمع خیار ( اختیار فسخ ) است .
اسقاط کافه خیارات یعنی از بین بردن تمامی خیاراتی است که قانون در صورت بوجود آمدن شرایطی به یکی از طرفین یا هر دو یا شخص ثالثی اختیار بر هم زدن قرارداد را می دهد . بنابراین هنگامی که شما در قرارداد اسقاط کافه خیارات را انجام می دهید شما دیگر نمی توانید به استناد این خیارات قرارداد را فسخ کنید . در رویه دادگاهها هنگامی که شما اسقاط کافه خیارات را در قرارداد ذکر کرده باشید دادگاهها دو نوع دیدگاه نسبت به این موضوع دارند .
الف ) بعضی از قضات درج عبارات اسقاط کافه خیارات را شامل کلیه خیارات می دانند و در صورتی که طرف مقابل شما تخلفی منطبق با یکی از خیارات مرتکب شود و در قرارداد اسقاط کافه خیارات درج شده باشد درخواست فسخ شما رد می شود .
ب ) برخی از قضات عبارت اسقاط کافه خیارات را شامل کلیه خیارات نمی دانند و به اعتبار برخی از خیارات مانند خیار تدلیس و تعذر تسلیم و.. حتی در صورت درج اسقاط کافه خیارات نظر می دهند .
خیار غبن
تعریف خیار غبن : هر یک از طرفین معامله که در معامله غبن فاحش داشته باشد بعد از علم به غبن می تواند معامله را فسخ کند . منظور از غبن این است که هنگام معامله تعادل دو عوض قرارداد تناسب نداشته باشد . به طور مثال : شخصی ملکی را به دیگری می فروشد به مبلغ یک میلیارد تومان در حالی که ارزش واقعی ملکش یک میلیارد و پانصد میلیون تومان بوده و از این موضوع اطلاع نداشته است . در این صورت فروشنده به استناد خیار غین می تواند معامله را فسخ کند . حال چنانچه طرفین عقد در معمله ذکر کرده باشند کلیه خیارات ولو خیار غین ولو فاحش و افحش از طرفین ساقط شد در مثال فوق فروشنده دیگر نمی تواند معامله را فسخ کند . باید توجه داشت اسقاط کافیه خیارات کلیه خیارات را ساقط می کند هر چند در مورد چند خیار بین دادگاهها اختلاف نظر است .
بنابراین هنگام تنظیم قرارداد بهتر است از مشاوره وکیل پایه یک دادگستری بهره مند شوید تا وکیل در تنظیم قراردادی منافع شما را به طور دقیق لحاظ کند . اگر از کلیه خیارات قانونی آگاه باشیم و شرایط تحقق آن را بدانیم استفاده از شرط اسقاط کافه خیارات در قراردادها به فراخور شرایط طرفین معامله و منافع آنان می تواند مفید باشد . بنابراین در تنظیم قراردادهای خویش از مشورت وکیل دادگستری استفاده کنید .