تامین دلیل به معنای در امنیت قرار دادن دلیلی است که متقاضی تامین دلیل می خواهد از آن در یک دادرسی ( دادگاه ) استفاده کند . به موجب قانون آیین دادرسی مدنی در مواردی که اشخاص ذینفع احتمال دهند که در آینده ممکن است استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان غیر ممکن یا سخت و دشوار گردد ( متعذر و متعسر ) می توانند از شورای حل اختلاف درخواست تامین دلیل کنند . مانند : تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قراین و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است .
می دانیم که برای اثبات موضوعی که به دادگاه مراجعه کرده ایم نیازمند ارائه دلیل و مدرک به دادگاه هستیم و علی الاصول دادگاه بر اساس مدارک و اسناد و دلایل موجود در پرونده اقدام به صدور رای می کند .
معمولا اشخاص از پیش از وقوع هرگونه اختلافی اسناد و دارک خویش را آماده می کنند تا چنانچه از سوی اشخاص دیگر نسبت به حق و حقوق آنان لطمه ای وارد شد ، اسناد و دلایل را به مرجع رسیدگی ارائه دهند . مانند اینکه وقتی اتومبیل یا مسکن می خرند نسبت به تنظیم قرارداد اقدام می کنند .
اما گاهی اوقات موضوع متفاوت می باشد و برای اثبات دعوای خود به دلایلی نیاز داریم که در دسترس نیست یا ممکن است در آینده که برای اثبات ادعای خود به دادگاه مراجعه می کنیم آن دلایل وجود نداشته باشد . در این مواقع که احتمال می دهیم استفاده از دلایل مورد نظرمان غیر ممکن یا سخت و دشوار می شود از شورای حل اختلاف درخواست تامین دلیل می کنیم .
به طور مثال : شهودی برای اثبات دعوایی که در آینده ممکن است مطرح شود داریم اما احتمال می دهیم عده ای از آنان به علت کهولت سن در آینده فوت کنند یا به خارج از کشور مسافرت کنند و در آینده به آنان دسترسی نداشته باشیم در این مواقع از شورای حل اختلاف درخواست تامین دلیل و ثبت اظهارات شهود و مطلعان را داریم تا در آینده از تامین دلیل در دعوایی که ممکن است طرح کنیم استفاده کنیم .
یا اتومبیل ما در تصادف صدمه دیده و طرفی که مقصر بوده است حاضر نیست خسارت ما را بدهد و ناچار هستیم برای مطالبه خسارت طرح دعوا کنیم .اما از طرفی به اتومبیل خود نیاز داریم و برای استفاده باید آن را تعمیر کنیم . اما اگر خودمان تعمیر کنیم موقع رسیدگی دادگاه به دعوای خسارت وارده بر اتومبیل امکان کارشناسی و ارزیابی میزان خسارت وارده وجود ندارد . در این مواقع موضوع خسارات وارده بر اتومبیل را با ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری تامین دلیل میکنیم و بعداز تعیین میزان خسارات وارده توسط کارشناس ، اقدام به تعمیر اتومبیل و طرح دعوا علیه مقصر می کنیم .
مقصود از تامین دلیل در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از دلایل است .
تامین دلیل برای حفظ آن است و تشخیص درجه ارزش آن در موارد استفاده با دادگاه می باشد .
به موجب قانون تامین دلیل می تواند کتبی یا شفاهی باشد . همچنین درخواست تامین دلیل می تواند پیش از اقامه دعوا و یا هنگام دادرسی باشد .
مرجع درخواست تامین دلیل
در حال حاضر با تشکیل شورای حل اختلاف ، درخواست تامین دلیل در صلاحیت شورای حل اختلاف است . و درخواست تامین دلیل از شورای حل اختلافی می شود که دلایل و امارات مورد درخواست در حوزه آن واقع است . بنابراین اشخاص ذینفع برای تامین دلیل می بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نمایند و این دفاتر درخواست تامین دلیل را به شورای حل اختلاف ارجاع می دهند .
بدین ترتیب در مواردی که دادخواست اصلی در صلاحیت دادگاه می باشد ، درخواست تامین دلیل در ضمن آن غیر ممکن می باشد و می بایست درخواست تامین دلیل به صورت جداگانه ثبت شود که در اینصورت درخواست تامین دلیل به شورای حل اختلاف ارجاع می شود .
احضار طرف مقابل تامین دلیل
اگر طرف مقابل تامین دلیل تعیین شده باشد ، شورای حل اختلاف بدون حضور او نسبت به درخواست تامین دلیل تصمیم گیری می نماید .لازم به ذکر است شورای حل اختلاف در مواردی که طرف مقابل تامین دلیل مشخص شده است او را جهت اجرای تامین دلیل دعوت می کند اما عدم حضور او مانع تامین دلیل نیست .
در اموری که فوریت دارد ، شورای حل اختلاف بدون احضار طرف ، اقدام به تامین دلیل می کند .
شرایط شکلی درخواست تامین دلیل
درخواست تامین دلیل می بایست حاوی نکات ذیل باشد :
1- مشخصات درخواست کننده و طرف او – منظور از طرف مقابل شخصی است که دعوا علیه او اقامه شده و یا در آینده ممکن است طرف دعوای درخواست کننده قرار گیرد . در مواردی ممکن است تعیین طرف مقابل برای درخواست کننده تامین دلیل ممکن نباشد ، در اینصورت درخواست تامین دلیل بدون تعیین طرف پذیرفته و به جریان گذاشته خواهد شد .
واضح است چنانچه دعوایی در جریان رسیدگی باشد یا از نوع درخواست و سایر قراین و مدارک ، مشخص شود که تعیین طرف مقابل امکان پذیر بوده است اما درخواست کننده نام او را ذکر نکرده باشد ، قرار تامین دلیل نباید صادر شود .
2- موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تامین دلیل می شود – متقاضی اعاده دادرسی باید موضوع دعوایی که میخواهد برای تامین دلیل از آن استفاده کند را قید نماید .
3 – اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین دلیل شده است .( به عنوان مثال به خاطر شکستگی لوله آب همسایه و سرایت کردن رطوبت ، دیوار خانه دچار خرابی شده و ملک امکان سکونت به این نحو را ندارد و همسایه مقصر از قبول خسارت و تعمیر لوله آب منزل خویش و خسارات وارده امتناع می کند . حال چون رسیدگی قضایی طولانی است و امکان افزایش خرابی می رود و از سویی مقصر حادثه از جبران ضرر و زیان وارده امتناع می نماید درخواست دارم علت خرابی و میزان خسارت وارده توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی گردد تا شخصا نسبت به تعمیر خرابی وارده اقدام کنم و امکان سکونت در ملک فراهم آید تا بعدا نسبت به طرح دعوا علیه مقصر حادثه اقدام کنم .)
شما می توانید سوالات خود را در انتهای این نوشته در قسمت دیدگاهها بپرسید تا وکیل پایه یک دادگستری به آنها پاسخ دهد . همچنین می توانید جهت اخذ وقت ملاقات حضوری با وکیل با شماره همراه درج در سایت تماس بگیرید .
