در شرع و همچنین حقوق ایران ازدواج با بعضی ازافراد ممنوع است و شرط صحت عقد نکاح نبودن آن موانع است. یعنی این موانع نباید وجود داشته باشند تا ازدواج صحیح باشد.ابتدا به ذکر هر یک میپردازیم و سپس به توضیح مختصری از آنها می پردازیم.
- داشتن 4 زن دائمی
- زنی که در عده است
- مطلقه بودن به 3 طلاق
- 9 طلاق
- خویشاوندی ( قرابت )
- کفر
- لعان
- احرام
- حرمت ناشی از لواط
– در شرع اسلام تعدد زوجات عقد نکاح دائم محدود به چهار زن می باشد و مرد نمیتواند بیش از چهار زن دائم در یک زمان واحد داشته باشد.
– مطابق ماده 1150 قانون مدنی با زنی که در عده می باشد نمی توان ازدواج کرد و در صورت ازدواج عقد باطل و آن زن بر آن شخص حرام ابدی میشود. انواع عده عبارتند ازعده طلاق – عده فسخ نکاح – عده نزدیکی به شبهه – عده وفات – عده بذل یا انقضای مدت در نکاح منقطع (ازدواج موقت )
لازم به ذکر است زنی که بین او و شوهرش نزدیکی واقع نشده و همچنین زن یائسه، نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح. ولی عده وفات در هر مورد باید رعایت شود.
– زنی که سه مرتبه متوالی زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده بر آن مرد حرام می شود مگر اینکه به عقد دائم به زوجیت مرد دیگری درآمده و پس ازوقوع نزدیکی با اوبه واسطه طلاق یا فسخ یا فوت فراق حاصل شده باشد.
– زن هر شخصی که به 9 طلاق که شش تای آن عدی است مطلقه شده باشد بر آن شخص حرام ابدی می شود .
– خویشاوندی ( قرابت ) اعم از نسبی ، سببی و رضاعی در پاره ای از موارد مانع ازدواج است که به این اشخاص محارم گفته میشود.
برابر ماده 1045 قانون مدنی نکاح با اقارب نسبی ذیل ممنوع است ، اگر چه قرابت حاصل از شبه یا زنا باشد.
1 – نکاح با پدر و اجداد و با مادر و جدات هر قدر که بالا رود .
2 – نکاح با اولاد هر قدر که پایین برود .
3- نکاح با برادر و خواهر و اولاد آنها هر قدر که پایین برود.
4- نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات .
هر چند لازم به ذکر است قرابت رضاعی از حیث حرمت نکاح مستلزم شرایط دیگری نیزمی باشد.
مطابق ماده 1047 قانون مدنی نکاح بین اشخاص ذیل به واسطه مصاهره (ایجاد قرابت از طریق زوجیت ) ممنوع دائمی است.
1 – بین مرد و مادر و جدات زن او، از هر درجه که باشد ، اعم از نسبی و رضاعی
2 – بین مرد و زنی که سابقا زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفاد (نبیرگان ، نوادگان و…) او بوده است هر چند قرابت رضاعی باشد.
3 – بین مرد با اناث از اولاد زن ، از هر درجه که باشد ، ولو رضاعی ، مشروط بر اینکه بین زن و شوهر زناشویی واقع شده باشد.
از دیگر موانع نکاح این مهم می باشد ازدواج همزمان با دو خواهر ممنوع است ، اگر چه به عقد موقت (صیغه) باشد.
– هیچ کس نمی تواند دختر خواهرزن و یا دختر برادر زن خود را بگیرد مگر با اجازه زن خود.
– از دیگر موارد موانع ازدواج این است که ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان جایزنیست وهمچنین مرد مسلمان هر چند می تواند با زن مسیحی یا یهودی یا زردشتی( اهل کتاب ) ازدواج نماید اما ازدواج مرد مسلمان با زن مشرک باطل است.
– لعان : طلاقی که با لعان ( لعنت ) حاصل میشود موجب حرمت ابدی است . برای تحقق لعان مرد باید به زن خود نسبت زنا بدهد و ادعای مشاهده آن را بکند.( تحقق لعان بسیار دشوار و نادراست )
– احرام : عقد در حالت احرام باطل است و با علم به حرمت موجب حرمت ابدی است. منظورازاحرام به جا آوردن فریضه حج است.
– حرمت ناشی از لواط :اگر کسی با پسری عمل شنیع کند ، نمی تواند مادر یا خواهر یا دختر او را تزویج کند.
وکیل پایه یک دادگستری حامد پروندی ( عضو کانون وکلای مرکز – تهران )